Καλώς ήρθατε ! Ορισμένες κατηγορίες περιεχομένων δεν λειτουργούν προσωρινά, ή δεν είναι "πλήρεις". Foreigners are kindly requested to click : "Translated" at the above table of contents.

Απέλιπεν θεός πρίγκηπα Αλέξιον

                                                                                                                        Τόσοι εγωιστές ανακηρύσσονται ποιητές
                                                                                                                                                                   A. Rimbaud

Αυτή η επιμειξία στον τίτλο παραπέμπει στον Αλεξανδρινό, στις «Ωδές στον πρίγκηπα» του Ασλάνογλου και, αορίστως πως, σε σοβιετικά μυθιστορήματα.... Και εξηγούμαι : ο Ασλάνογλου ήτανε βέβαια έτοιμος από καιρό, θέλω να πιστεύω και θαρραλέος, μόνο που δεν άκουγε πια μουσικές εξαίσιες ή φωνές.... Στριγγλιές ίσως από λογιώ λογιώ φρεναρίσματα ή αγωνίες να έφθαναν στο πλυσταριό, όπου αποχαιρέτησε τον κόσμο και τους θιάσους.
Τελευταία φορά που τον είδα, είκοσι τέσσερις μέρες πριν απ΄το Θάνατο, ήμουνα σίγουρος ότι δεν ήθελε πια να ακούει. Γι' αυτό ίσως δεν μου είπε να καθίσω. Ό,τι πρόλαβα να του πω το είπα όρθιος. Αυτός ήταν ο αμφιτρύων. Προάσπιζε το άσυλό του.
Αλλά ας συνεχίσω. Ο Νίκος είχε το άλλο «Εγώ»του, τον Πρίγκηπα, που τον εβάπτισε απ' την αρχή Αλέξη. Θυμάμαι πολύ παλιά μου είχε πει «φαντάσου την ατμόσφαιρα στα ρωσσικά μυθιστορήματα... οι ήρωες έχουν ωραία ονόματα αρχόντων ή αυτοκρατόρων και μιλάνε στον πληθυντικό, ακόμα κι 'όταν κάνουν έρωτα...»
Θα προσπαθήσω όσο γίνεται να αποφύγω βιογραφικές και βιωματικές ψηφίδες. Δεν βοηθάνε πάντα, καμιά φορά μάλιστα προκαταλαμβάνουν, για να μην πω ότι παραπλανούν... θέλω ωστόσο να κάνω μια τελευταία «χειραψία» με την ψυχή του Ποιητή.
Όσο ζούσε, και ιδίως τα πρώτα είκοσι χρόνια της γνωριμίας μας, δηλαδή από το 1956 μέχρι περίπου το 1976,δεν τον είδα ποτέ «κριτικά», ή με κάποια πρόθεση αξιολόγησης. Αυτό και από χαρακτήρα, και αυτογνωσία ίσως. Τον έβλεπα και τον αισθανόμουνα σα φίλο. Λυπάμαι που τα αντίστοιχα είκοσι τελευταία χρόνια δεν βλεπόμασταν σχεδόν καθόλου. Η απόσταση σαν «άλλοθι» : αυτός Αθήνα ήδη, εγώ ακόμα Θεσσαλονίκη. Και κυρίως η απομόνωση. Αυτήν την....ερωμένη αξιώθηκε.
Επειδή κατά καιρούς και ιδίως πρόσφατα, μετά το άγγελμα του θανάτου του, άκουσα και διάβασα μερικές εκδοχές για την «στόφα» και το έργο του, πρέπει ίσως να καταθέσω κι εγώ μερικά «πιστεύω» μου, παραμερίζοντας αναστολές και την ταπεινόφρονη «αυτογνωσία» που ανέφερα πιο' πάνω.
Αν δεχθούμε λοιπόν πως υπάρχουν άτυπα κάποιες ομαδοποιήσεις ποιητών, που τις ορίζουν η εποχή, η ηλικία, οι ιδιοσυγκρασίες και ιδιομορφίες, το πολιτικό κύτταρο (νεκρό ή ζωντανό), και παρεπόμενα η θεματολογία, νομίζω πως ο Ασλάνογλου ξεχώρισε και αποσπάσθηκε απ' τους ομότεχνους του χωροχρόνου του, σε πρώτο βάθρο. Το ξεκαθάρισε από την αρχή :

Το πάθος που ξεπερνά την ευφροσύνη του κορμιού
Και από σάρκα γίνεται πνευματική αγωνία...

Ήτανε η ταυτότητά του, που την κατέθεσε μπαίνοντας στο πνευματικό αυτό σανατόριο. Η οπτική και το έργο του Αλέξη με παραπέμπουν συχνά σε 'κείνη τη σκηνή στο «Θάνατος στη Βενετία» του Τόμας Μαν αλλά και του Βισκόντι, όπου ο «ήρωας», ανήμπορος, βλέπει σε φόντο.... Δύσης την Ομορφιά, που τόσο 'πόθησε, να τη χαίρονται άλλοι πιο βρώμικοι αλλά δυνατοί, κυλώντας και βιάζοντάς την 'πάνω στην άμμο. Αυτό ήταν το μερτικό του από την ηδονή. Η αίσθηση της ώριμης αγωνίας που φέρνει η μοναξιά

δίπλα στον Άλλο / μέσα στον Άλλο / μέσα στο πάθος του Άλλου...

Θα πρόσθετα και μια ιδιόρρυθμη αίσθηση του μάταιου, μιας προθύστερης συνείδησης του τέλους. Που μουδιάζει ή ευνουχίζει την πράξη, αλλά εξαγνίζει και την κάθε απόπειρά της.... Αυτήν την ωριμότητα ή την επιλογή ο Αλέξης την είχε από μικρός. Όπως μου είπε κάποτε ο Βασίλης Βασιλικός, μερικοί από 'μας είμαστε γέροι από τα δεκαοκτώ μας.
Μια άλλη παράμετρος, σε 'τούτη την προσέγγιση που επιχειρώ , είναι οι «επιλεγμένες» επιρροές. Συνήθως όταν ποιητής μεταφράζει ποιητή, προσπαθεί όσο του είναι δυνατό να μην «αντιγράψει» το έργο του άλλου, δεν μπορεί όμως πάντα να αποφύγει κάτι τέτοιο με τη ζωή του.... Ο Rimbaud ακολούθησε τον δρόμο μιας αυτοεξορίας. Πρόλαβε όμως να δώσει το «στίγμα» του....μήκος και πλάτος. Η παραίσθηση δεν είναι μέθοδος δραπέτευσης, όπως πιστεύουν μερικοί «φιλάνθρωποι» ρεαλιστές, αλλά τρόπος μιας βαθύτερης και ουσιαστικότερης όρασης των πραγμάτων. Δεν είναι παραποίηση της πραγματικότητας, αλλά το πρισματικό κοίταγμά της, που διαφορετικά θα χαθεί. Δεν είναι άνεση αλλά ανείπωτο βασανιστήριο, όπου χρειάζεται όλη την πίστη, όλη την υπεράνθρωπη δύναμη.
Δεν είναι εστετισμός ενός αποκομμένου από τη ζωή ανθρώπου, αλλά η βαθύτερη συνείδηση του ίδιου αυτού κόσμου από μιαν ευαίσθητη μονάδα, που πληρώνει με την παραφροσύνη της να δει....
Τα διασυνδέω λοιπόν όλα αυτά με τις «Ωδές στον πρίγκηπα», που ουσιαστικά είναι το τελευταίο ποιητικό έργο του Ασλάνογλου, παρ' όλο που πιστεύω πως όλη αυτή η τραγική απομόνωση των τελευταίων χρόνων δεν μπορεί...πρέπει να άφησε κάποια .....στολίδια του βυθού. Αυτά, αν βρεθούν, εύχομαι να έχουν «καλή τύχη», να πέσουν σε άξια και τίμια χέρια, γιατί η βεβαιότητα είναι σαν τις πορσελάνες, εύθραυστη και πολύτιμη.
Απαντώντας τώρα σε όσους αναρωτήθηκαν, παλιότερα αλλά και πρόσφατα,
π ο ι ό ς  είναι αυτός ο Πρίγκηπας....τους βγάζω την ακριβή τη φορεσιά και τα στολίδια : είναι ο Αλέξης, ρακένδυτος, αξύριστος και πένης...

... Πρίγκηπα χρειάζομαι χρήματα κι άλλα χρήματα
... Η ανώφελη άγνοια χρειάζεται χρήματα για να παγιωθεί
... Χρειάζομαι χρήματα για να μεταμορφώσω ένα χερσότοπο σε πανδαιμόνιο μουσικής.
... Α...πρίγκηπα ! Κι είμαστε τόσο, μα τόσο φτωχοί....

Είναι ο Ποιητής που αποκτά όραση με μια μακρόχρονη, απέραντη και λελογισμένη απορρύθμιση όλων των αισθήσεων. Όλες οι μορφές του έρωτα, της οδύνης, της τρέλλας. Ψάχνει, εξαντλεί μέσα του όλα τα δηλητήρια, για να μη φυλάξει παρά μόνο τις πεμπτουσίες τους...

Και τώρα έρχεται η ατέλειωτη Νύχτα
Δε μιλάς και λέω η ώρα αργεί ακόμα
Μ' αφήνεις, Άρχοντα...

Είναι ο Ποιητής που δεν μου λέει να καθήσω γιατί αυτός είναι ήδη έτοιμος να φύγει.

Άρχοντα, τι ελευθερία
Όταν φθάνει η ευλογημένη ώρα
...θα 'μαστε πια μαζί όλα τα χρόνια...

Ωστόσο, μέσα σ' αυτήν τη στέρηση, σ' αυτήν τη «φτώχεια», ο Πρίγκηπας δεν πούλησε «όπλα». Ούτε, ο Rimbaud τα κατάφερε.... Αυτά τα κάνουν άλλοι, ακόμα και στο χρηματιστήριο της Τέχνης.
Δεν μας ακούει πια ο Αλέξης Ασλάνογλου. Πρόλαβε όμως να μεταφράσει και την προμετωπίδα που παρέθεσα στην αρχή ... απάντηση σε όσους επιμένουν να προκαλούν ανήμπορους νεκρούς.

                                                                                      *   ( Περιοδικό «Ενενήντα επτά» - ΟΠΠΕΘ ,  Οκτώβριος 1996 )

Γονική Κατηγορία: ΠΕΖΟΓΡΑΦΙΑ