Καλώς ήρθατε ! Ορισμένες κατηγορίες περιεχομένων δεν λειτουργούν προσωρινά, ή δεν είναι "πλήρεις". Foreigners are kindly requested to click : "Translated" at the above table of contents.

Για τον Γιώργο Ιωάννου (1995)

Θέμης Λιβεριάδης

Έ ν α  μ ν η μ ό σ υ ν ο  για τον Γιώργο Ιωάννου *

Αγαπητοί φίλοι,

και, κυρίως απευθύνομαι σε σας τους νεαρούς μας φίλους του Γυμνασίου και του Λυκείου , γιατί για σας πήρε το Σχολειό σας αυτή την όμορφη πρωτοβουλία και ήρθαμε όλοι εμείς εδώ... Γιατί είστε η ελπίδα αυτού του τόπου, που θα πάρει τη σκυτάλη για τη συνέχεια στην αέναη κούρσα της ζωής.
Τα λίγα λόγιο που θα σας πω θέλω να ακουστούν σα να σας τα λέει ένας νεκρός λογοτέχνης της πόλης μας , ο Γιώργος Ιωάννου , που με την μνήμη του, αυτή τη στιγμή, τιμούμε και όλους τους άλλους που έφυγαν και δεν είναι πια μεταξύ μας, αλλά μας άφησαν ο καθένας τους « τη δική του κληρονομιά». Αυτό είναι το δικό μας μνημόσυνο : Γιαννόπουλος, Θέμελης, Ευαγγέλου, Ιωάννου, Καζαντζής, Καλογερόπουλος, Πεντζίκης , Σεφερτζής, Στογιαννίδης, Ταχτσής, Τραϊανός, Ξεφλούδας...

Τις τελευταίες μέρες γνωριστήκατε με αρκετούς από μας στις ώρες των Νέων Ελληνικών και, άπ ' όσο ξέρω, αυτή η επαφή θα συνεχισθεί και θα ολοκληρωθή με τη νέα σχολική χρονιά, σε μια προσπάθεια να σας 'ξανοίξουμε στο χώρο της πνευματικής δημιουργίας, που είναι ίσως το βασικό υλικό στην πανοπλία που από χρόνια μας κληροδότησε ο Διονύσιος Σολωμός, για τις δύσκολες στιγμές που περάσαμε και θα περάσουμε σαν Έθνος :

Χαρές και πλούτη κι αν χαθούν και τα βασίλεια όλα
τίποτα δεν είναι αν στητή μένει ή Ψυχή κι ολόρθη

ιδανικό, που στήριξε και μας και τους γονείς και τούς παππούδες μας...

Θέλω να πιστεύω πως αυτό που γίνεται 'δώ στο Δελασάλ, πέρα από την παραπάνω , η όποια άλλη χρηστική της σημασία, μας έφερε όλους και μας τους μεγάλους πιο κοντά μεταξύ μας, πιο αμβλυμμένους και πιο ανθρώπινους.
Και θέλω να σας μεταφέρω κάτι που άκουσα χθες το απόγευμα σε μια συνάντηση που είχαμε με συγγραφείς της Βαλτικής , της Μαύρης θάλασσας και του Αιγαίου. Μας ανέφερε λοιπόν μια Σουηδέζα ένα πραγματικό περιστατικό που συνέβη με τον Ροστροπόβιτς, έξω από την Στοκχόλμη , στην εξοχή, όπου συνόδευε σε κυνήγι έναν φίλο του ποιητή. Όταν τον είδε να σημαδεύει και να σκοτώνει ένα ελάφι, του είπε ταραγμένος «πως μπόρεσες και το 'κανες ; Να σκοτώσεις αυτό το υπέροχο ζώο ; — Δεν το μπορώ πάντα, απάντησε ο ποιητής. Όταν είναι πολύ κοντά μου το κοιτάζω εκστατικός, το θαυμάζω και το χαίρομαι. Πυροβολώ μόνο όταν είναι μακριά, μια σιλουέτα μέσα στην ομίχλη...

Επιστρέφω στον Ιωάννου . Όπως θα έγινε ήδη αντιληπτό, δεν έχω την πρόθεση, ούτε ίσως τη δυνατότητα να κρίνω, σήμερα, το έργο ή τον άνθρωπο. Υπήρξα φίλος του και έχω το καλό ή το κακό ιδίωμα , τους φίλους μόνο να τους αγαπώ. . .Έζησα, από το 1968 που τον γνώρισα μέχρι τον πρόωρο θάνατό του, που φέτο συμπληρώθηκαν δέκα χρόνια, όλες σχεδόν τις αγωνίες ενός σημαντικού δημιουργού, που άλλες από αυτές υπήρξαν γόνιμα καταθλιπτικές κι άλλες αναίτιες.

θέλω να τελειώσω με τον ίδιο τον Ιωάννου. Θα σας διαβάσω πρώτα δυο αποσπάσματα από την τελευταία του, ουσιαστικά, πεζογραφική δουλειά, την Καταπακτή, που θαρρείς και κυριαρχείται από μια επίμονη και ιδιόμορφη διαίσθηση του Θανάτου. :

« Σκέφτεται καμιά φορά να παραιτηθεί από τη δουλειά του για να μπορέσει να επιδοθεί πιο πολύ και πιο απερίσπαστος σ' αυτά πού θέλει. Να σηκώνεται από τα χαράματα , να διαβάζει ή να γράφει., να πηγαίνει μετά μια, όσο γίνεται πιο άσκοπη βόλτα, να κάθεται στο καφενείο, το σκοτεινό και προπαντός στο χαμαιτυπείο της αρεσκείας του, να έρχεται μετά στο σπίτι, να ξαναστρώνεται στη δουλειά, γράφοντας εκείνα, που σε όλη τη βόλτα γυρόφερνε στο μυαλό του. . .
Η αλήθεια είναι ότι ολοένα και συχνότερα πέφτει το μάτι του στα αγγελτήρια κηδειών που δημοσιεύονται στον τύπο. Προσέχει τη διατύπωση αλλά προσέχει, κυρίως, τις ηλικίες και κάνει υπολογισμούς διαρκώς. Ευχαριστιέται ιδιαίτερα, όταν διαπιστώνει μεγάλο μήκος ζωής. Είναι κάτι που θα το ήθελε και για τον εαυτό του. Τον τρομάζει, βέβαια το κακό γήρασμα, η αδυναμία των γηρατειών, οι αρρώστειες τους. Παρόλα αυτά προτιμάει τη ζωή, έστω και χωρίς καλή υγεία. Και χωρίς ελπίδα καλής υγείας.. Τώρα όμως πρέπει να βρει το κουράγιο να δώσει εγκαίρως παραίτηση . . .
Θα νοικιάσει ένα σπίτι στις παρυφές του βουνού - μικρό σπίτι, μονόπατο, στην άκρη του χωριού. Από αυτά που έχουν σαλονάκι και δυο δωμάτια εκατέρωθεν. Και μια κουζίνα στο βάθος. Στο σαλόνι μπαίνεις κατευθείαν από την αυλή. Θα έχει μερικά πράγματα στο μικρό ψυγείο, μα δεν θα τρώει ποτέ στο σπίτι. Ακόμα και καφέ σπανίως θα ψήνει.. .Θα τρώει και θα πίνει καφέ στο καφενείο. Θα τρώει στο ίδιο τραπέζι με άλλους , αλλά θα μιλάει ξερά, χωρίς ένταση και συναισθηματικές αποχρώσεις, όπως ένας προϊστάμενος της ρουτίνας. Θα προσπαθεί να μη λέει αστεία, να μη γε¬λάει δυνατά και να μη χαμογελάει χωρίς λόγο. Όλα αυτά χαλαρώνουν τον άνθρωπο και τον εκμαυλίζουν. Θα προσέχει φυσικά τα μάτια του, τις ματιές του, να μην πέφτουν επί πολύ στο ίδιο πρόσωπο, αν και θα ' ναι περιττό κάτι τέτοιο, γιατί θα διαλέγει πάντα κάθισμα με θέα προς τον τοίχο...
Και θα είναι όλα ειρηνικά , σιγανά και απαλά συννεφιασμένα. Και θα είναι αδιάφορα - ναι, αδιάφορα, αδιάφορα, όπως υπήρξε κι εκείνος.»

Και τελευταίο ένα πεντάστιχο ποίημα από την πρώτη του δουλειά, τα Ηλιοτρόπια , που λες και είναι γραμμένο για σας παιδιά :

Το Μάη που μας έρχεται

0 φόβος του θανάτου χάνει πάθος,
χάνει δύναμη, κάτω απ' τους νέους
αστερισμούς, που πάλι φάνηκαν.

Το Μάη, που μας έρχεται ,
σας περιμένω.

Ήρθαμε , Γιώργο, ήρθαν οι νέοι αστερισμοί ... τα παιδιά είναι εδώ, πλάι και γύρω μας, μέσα στο Μάη - και σε χειροκροτούν.
Σας ευχαριστώ.
--------------------------------------------------------------------------------------------------------
* Επετειακή εκδήλωση για τα 10 χρόνια από το θάνατο του Γιώργου Ιωάννου
   στο ΕλληνοΓαλλικό κολλέγιο De la Salle Θεσσαλονίκης ( 20 Μάιου 1995 ) 

 

Γονική Κατηγορία: Περιεχομενα
Κατηγορία: Ομιλιες