Για τον Ασλάνογλου στην "Οδό Πανός"

Θανάτω θάνατον «πατήσας» *

                                                                                                                                          Γράφει ο Θέμης Λιβεριάδης

... Το δεύτερο, ας το πούμε oπτικοακουστικό, βοήθημα, που έχω γι' απόψε είναι φωτογραφία. Αυτή που τόσο ωραία «περάστηκε» και έγινε αφίσα για την εκδήλωση αυτή. Πρέπει να πρωτοτυπώθηκε 1959 με '60. Είχα ένα μεράκι τότε, που κράτησε καμιά δεκαπενταριά χρόνια, να τυπώνω μόνος τίς φωτογραφίες πού έβγαζα. Όταν λοιπόν έκανα τό πρώτο δείγμα, εκεί πάνω προσπάθησα να κάνω με ένα μολύβι «ειδικό» ένα retouch στο κρανίο, κάτι σαν ραγισματιά... Δεν ξέρω το αποτέλεσμα πώς ήταν φωτογραφικά-τεχνικά, ούτε μπορώ να θυμηθώ ακριβώς γιατί έκανα αυτές τις ρωγμές στο κρανίο του Αλέξη. Ασυναίσθητα... Μπορεί να 'μουν και επηρεασμένος ( ήταν νομίζω ή εποχή που γίνονταν και ή δίκη ενός συμμαθητού – μεγαλύτερου, στο Πειραματικό : του Γκόφα, που έσχισε μ' ένα τσεκούρι το κεφάλι της μάνας του...) Πέρασαν χρόνια... Δεν ενδιαφέρει ή λεπτομέρεια... Πιστεύω το χέρι μου έδωσε... έκανε αυτό το ράγισμα στο κρανίο, μάλλον γιατί οι ποιητές έχουν... πρέπει να έχουν, κάποιο ράγισμα στο κρανίο, στην ψυχή ...... για να είναι ποιητές κι όχι χαρτογιακάδες.
Θέλω να τελειώσω με μια αντιστοιχία : άρχισα με το «Δύσκολο θάνατο» του Αλέξη και τώρα θα διαβάσω ένα ποίημα από το δικό μου «Θάνατο του ζώου», που είναι έμμεσα μια απάντηση-νύξη ( γι αυτό άλλωστε το κάνω ) στον πρώτο δάσκαλό μου - τον Αλέξη, μια κατάθεση ύστερα από είκοσι οκτώ χρόνια. Είναι γραμμένο στη Δράμα, έχει σαν συμβατικό τίτλο «ΚΙΧΝΕ Δράμας 3388». Το ΚΙΧΝΕ ήταν μια στρατιωτική, νοσοκομειακή – κινητή νομίζω, μονάδα όπου υπηρέτησε ο Αλέξης κι ακόμα κρατώ μερικές κάρτες που μου έστελνε από 'κει. Προτού όμως το διαβάσω για τον Αλέξη απόψε, θα 'θελα να σας βοηθήσω σε ένα- δυο σημεία του : Ήτανε Μάρτης, όπως τώρα, στα '88. Καλά είπα.... 28 από 1988 : 1960. Είχε πια εκδοθεί και ο «Θάνατος του Μύρωνα»... Βρίσκομαι στο παρακμιακό και παραμελημένο «Ξενία» της Δράμας. Απέναντί μου, υπάρχει, κατά κάποιο τρόπο, μία γυναίκα, απέναντι από τον Αλέξη, στην άλλη όχθη, υπήρχε - υπάρχει επίσης μία γυναίκα. Μ' εμάς τους δύο, πιστεύω, πώς ταυτίζεστε κι εσείς. Όλοι έχουμε πλάι, ή μέσα μας, μία γυναίκα, την ίδια τη Ζωή. 'Ανάλογα πώς την αισθανόμαστε, και πώς αυτή μας συμπεριφέρεται, την αγαπάμε, της κάνουμε έρωτα, ή «αφήνουμε» άλλους να το κάνουν αυτό, ή ακόμα : τη φοβόμαστε. Είναι η δεύτερή μας φύση, αυτή που μας γεννά και μας διαχρονίζει ... Γι' αυτό στο ποίημα η Γυναίκα γράφεται με κεφαλαίο το πρώτο γράμμα. Ένα άλλο στοιχείο είναι ο χρόνος... Ο χρόνος, λοιπόν ... αυτός που έκανε τον Μύρωνα φαλακρό. Είπα θα σας μιλήσω απλά. Τα σύμβολά μας είναι υ π α ρ κ τ ά : τον βλέπω πότε-πότε τον Μύρωνα. Είναι πια φαλακρός.
Τέλος, είναι το δωμάτιο, ας πούμε του ξενοδοχείου : ή transit παρουσία μας «εδώ», με λίγο ή πολύ φώς - δεν έχει σημασία. Οπωσδήποτε όμως προσωρινό, κάτι σαν επικαρπία, για να μιλήσω με νομικούς όρους. Θνητή εξ ορισμού της. Π ο τ έ κυριότητα...Αυτή συνοδεύει μόνο τα ακίνητα. Οι ψυχές...αυτές...«αποψιλώνονται» και...πετάνε «στον ουρανό της μουσικής τους».

Σας το διαβάζω :

Με τρομάζει ή Γυναίκα
Πού είναι ξαπλωμένη στην πλατεία
Πλάι απ' το δοσμένο της κορμί
Διαβαίνουν νηστικοί έμποροι ελπίδας

Μέσα στο ανοιγμένο της κρανίο
Ένας ψυχίατρος με το νυστέρι
Δοκιμάζει την αντίσταση στους λωβούς
Δεν ξέρει πώς να την ναρκώσει
Μόνο ή βάλανος χωμένη μέσα της.

Αλέξη φώναξε τον Μύρωνα πού είναι φαλακρός
Βοήθησε να τη σηκώσουμε από 'δω
Τώρα που η αρρώστια κακοφόρμισε
Τα χέρια, μπερδεύονται και τρέμουν
Ίσως της βγάλει και τα μάτια

Φοβάμαι και κρυώνω
Πίσω απ' το παράθυρο
Που βλέπει στην πλατεία
Μέσα στο νοικιασμένο φως
Αυτού του δωματίου.

Σας ευχαριστώ ... Και 'σένα Αλέξη, που μου το «έδωσες» ...

-----------------------------------------------------------------------------------------------------------
* Απομαγνητοφωνημένο απόσπασμα ομιλίας στην τελευταία τιμητική εκδήλωση για το Νίκο-Αλέξη Ασλάνογλου, στο Δήμο Ιωνίας            Θεσσαλονίκης, 30 Μαρτίου 1994.